Ugep
Door: Inge
Blijf op de hoogte en volg Inge
16 Augustus 2010 | Nigeria, Calabar
Donderdagmiddag kwam ik na een korte vliegreis over een dik bewolkte Golf van Benin aan in Calabar. Er zijn honderden verhalen te vertellen over alles wat daaraan voorafging en mijn eerste indrukken van deze stad – de benauwde reis naar Lagos, de (bijna) oplichterij op het vliegveld, de vertraging, de bizarre aankomsthal van Calabar, hoe schoon het is, de zwerver die iets uit een container haalt (een container!), het hotel en alle mensen die hun bemoeienis goed bedoelen, maar me ondertussen gek maken – maar voor het mooiste verhaal van deze week zal ik toch echt naar Ugep uit moeten wijden.
Ugep ligt zo’n 2 uur ten noorden van Calabar. Vrijdag was ik er binnen 1,5 uur. Ubi, mijn chauffeur en gids (en inmiddels goede kennis), presteerde het zaterdag namelijk in een recordtempo de bochten van de toch al niet zo goede weg te nemen. Mijn hartslag bereikte al snel hetzelfde tempo. De crackers met pindakaas die ik 4 uur vantevoren had gegeten kwamen bij iedere bocht hoger in mijn slokdarm en ik heb de Heer dan ook menigmaal bedankt toen ik veilig, doch behoorlijk trillend op mijn benen, om half vier in Ugep aankwam. ‘This festival better be worth it’ zei ik later tegen Ubi, toen ik hem verzocht om op de terugweg de helft van de snelheid aan te houden.
In Ugep wordt jaarlijks het Leboku New Yam Festival gehouden. De inwoners van de stad voegen daar graag ‘International’ aan toe, omdat mensen van heinde en verre komen om de festiviteiten te aanschouwen. Het zou teveel moeite en ruimte kosten om het hele festival uit te leggen. Zelf heb ik er namelijk 3 volle dagen de tijd voor gehad en nog steeds snap ik de helft niet. Maar in het kort is het een festival waarin wordt gevierd dat de nieuwe yams geoogst kunnen worden en daarmee wordt ook het nieuwe oogstjaar ingeluid. Om dit feest heen spelen vruchtbaarheid en seksualiteit ook een grote rol, dit is vooral te zien aan de schaarsgeklede jonge meiden die met ijzeren enkelbanden tot hun knieën de dagen voorafgaand aan het hoogtepunt van het festival – vandaag – door de stad paraderen. Het hele festival is een uiting van de lokale Yakurr traditie, volgens een Chief Tata nog niet gecommercialiseerd. Toen ik vandaag door de hele stad MTN-vlaggen en podia (MTN is een telecomprovider) zag staan, vroeg ik me af of dat wel helemaal waar is. Maar een uiting van traditie is het!
Toen ik zaterdag bijgekomen was van de dodemansrit, vertrok ik met Ubi naar zijn familiehuis. Daar ontmoette ik verschillende mensen, waaronder twee chiefs, die me alles vertelden over het festival. De betekenis, de verschillende onderdelen, het voedsel en de drank. De mannen zelf hadden ook al behoorlijk veel drank achter hun kiezen en hebben urenlang gesproken. Toen Ubi me, na een uitgebreid fotomoment, eindelijk verloste van de alcohollucht die uit de smoeltjes van de chiefs kwamen, werd ik meegenomen naar een ander familiehuis. Daar kreeg ik eba met bitterleaf soup te eten, wat eigenlijk best goed te doen was. Ik ontmoette de vrouw van mijn supervisor, die de tante van Ubi bleek te zijn. Met haar heb ik de dagen daarna nog veel tijd doorgebracht en ze heeft me met haar mondigheid regelmatig gered uit de handen van de overenthousiaste mannen in de stad.
Zondagochtend werd ik vroeg wakker gebeld door drie verschillende mensen. Alledrie wilden ze me waarschuwen voor Ugep. Een vrouw zei me zelfs dat ik binnen moest blijven en met niemand mocht praten. Ik begon ineens in paniek te raken. Alle leuke momenten die ik de avond daarvoor had gehad, had ik die mezelf ingebeeld? Iedereen was zo vriendelijk en gastvrij geweest. Konden die mensen echt zo gevaarlijk zijn? Het gerucht gaat dat in Ugep regelmatig mensen verdwijnen. Of beter gezegd: in een pot worden gekookt en later worden genuttigd door de lokale bevolking. Kannibalisme kwam inderdaad tot een jaar of 20-30 in de stad voor, maar tegenwoordig houden de Yakurr het bij kippen en koeien. Toen ik door mijn supervisor gerust was gesteld, bleef slechts één blijvende herinnering aan de vroege telefoontjes over: een steeds terugkerende melodie ‘Monsieur Cannibal tututu’. Toch nog een beetje thuis…
Ubi nam me mee naar de katholieke kerk, waar voor de dienst van 10 uur zeker 500 mensen zich verzameld hadden. Natuurlijk moest ik ergens vooraan gaan zitten en mijn witte ik bleef ook voor de pastoor niet ongezien. Ik moest mijn naam op een blaadje schrijven en toen de mis begon werd ik door de pastoor ten overstaan van alle kerkgangers geïntroduceerd met een ‘brief’:
My dearest Inge,
Welcome in our church. I just assume that this is the first time to attend a catholic service in Nigeria. I just want to tell you that this service will be longer than you are used to in your country. We take our time. Please bear with us.
Father
Het misverstand dat ik Ubi’s vrouw was werd gelukkig ook al snel opgelost en een drie uur durende mis volgde, waarin ik menigmaal mijn lach heb moeten inhouden. Er waren vele momenten waarop we mochten lachen, zoals toen de pastoor zei dat het normaal was om jaloers te zijn op ‘the luck of Goodluck’ (de huidige president). Maar een moment dat duidelijk niet grappig bedoeld was, maar hilarisch in mijn ogen was de besproeiing van de congregatie met heilig water. Tientallen mensen kwamen naar het altaar om daar hun zegening te ontvangen, toen de pastoor achter zijn altaar een plantenspuit tevoorschijn haalde en vervolgens iedereen nat begon te spuiten. Ik keek om me heen, maar niemand lachte. Dat bewaar ik voor mijn blog, dacht ik.
Na als een soort celebrity de kerk uit te zijn gekomen (ik heb zeker 150 handen geschud), werd ik in de stad voorgesteld aan allerlei hoogwaardigheidbekleders en ander interessante aanverwanten. Ubi was namelijk in de veronderstelling dat ik onderzoek deed naar het Lebokufestival en interviews wilde met belangrijke mensen uit de stad. Hoewel ik hem meerdere malen duidelijk had proberen te maken dat ik dat echt niet wilde, drong het niet erg tot hem door. Uiteindelijk heb ik het er maar bij gelaten en ben ik terug gekomen met een collectie boeken en artikelen over het festival – ‘for your research!’. Ondertussen proefde ik bij ieder adres waar ik aankwam een ander gerecht en was mijn buik ’s nachts goed van streek. Het Star-biertje dat ik zondagavond dronk zal daar vast geen goed aan hebben gedaan. Maar zoals Sly, een jongen uit Ugep die momenteel nationale service doet in het uiterste noorden van het land, het zegt: ‘Star is the only drink approved by the bible. It’s in the Word!’ Toen ik hem onwetend aankeek, lachte hij: ‘Yes, tell me Inga, how did the three wise men find Jesus? Wasn’t it by following the Star?’
Zondagnacht heb ik liggen vloeken in mijn bed. Mijn hoofd deed pijn van het te grote biertje en ondertussen waren er buiten allemaal jongeren irritant aan het schreeuwen. Bleek geen schreeuwen te zijn, maar het contactmaken met de voorouders. Ik had inderdaad gelezen dat ze daar vroeg in de ochtend mee zouden beginnen. Middernacht vond ik persoonlijk iets te vroeg. Zeker omdat Ubi de volgende ochtend alweer om 7 uur op de stoep zou staan voor de ‘Etangala’: het grootste spektakel van het festival dat om 8 uur zou beginnen. Begon uiteindelijk om 10 uur. Maar alle moeheid en het chagrijn was snel vergeten toen de ‘Etangala’ begon. Het is een tocht van een masker (en een masker is een heel kostuum, niet alleen voor het gezicht) door de straten van Ugep. Jongens, meisjes, mannen en vrouwen rennen om hem heen, gekleed in een doek om hun heupen. Je mag niet te dicht in de buurt van het masker komen en het is de kunst zoveel mogelijk lawaai te maken met je twee houten stokjes om andere mensen bij het masker uit de buurt te houden én om indruk te maken bij het andere geslacht. De stokjes dienen ook als meetlint om gekscherend de heupen en borsten van vrouwen en het lid van de mannen op te meten. Tijdens de ‘Etangala’ komen alle roddels van het dorp op tafel. Als je bijvoorbeeld iets gestolen hebt of overspel gepleegd hebt in het afgelopen jaar, dan wordt je dat nu in je gezicht verteld en wordt het kenbaar voor de hele stad. En zo zijn er nog wel 1001 andere verhalen te vertellen over ‘Etangala’ en het Leboku festival, maar ik raad iedereen aan om er vooral eens een keer een kijkje te gaan nemen in Augustus. Het is een festival vol tradities, vol lachende, dansende en zingende mensen, die besmeurd zijn met wit poeder (ik moest er ook aan geloven). Het gaat over de liefde, over vruchtbaarheid, maar ook over yams en een einde aan de hongerperiode. Het wordt gebruikt om jongeren te informeren over AIDS. Condooms worden om de hals gedragen en uitgedeeld en menig jongeman van Ugep heeft naar mij geroepen: ‘I believe in condoms!’ Maar al met al is het een festival dat niet te vatten is in woorden. Het is luisteren naar de immer vriendelijke mensen in Ugep en kijken naar alles wat er om je heen gebeurd.
Ubi reed me ’s middags terug naar Calabar. De tocht duurde ruim 2 uur. The festival was definitely worth it!
Ugep ligt zo’n 2 uur ten noorden van Calabar. Vrijdag was ik er binnen 1,5 uur. Ubi, mijn chauffeur en gids (en inmiddels goede kennis), presteerde het zaterdag namelijk in een recordtempo de bochten van de toch al niet zo goede weg te nemen. Mijn hartslag bereikte al snel hetzelfde tempo. De crackers met pindakaas die ik 4 uur vantevoren had gegeten kwamen bij iedere bocht hoger in mijn slokdarm en ik heb de Heer dan ook menigmaal bedankt toen ik veilig, doch behoorlijk trillend op mijn benen, om half vier in Ugep aankwam. ‘This festival better be worth it’ zei ik later tegen Ubi, toen ik hem verzocht om op de terugweg de helft van de snelheid aan te houden.
In Ugep wordt jaarlijks het Leboku New Yam Festival gehouden. De inwoners van de stad voegen daar graag ‘International’ aan toe, omdat mensen van heinde en verre komen om de festiviteiten te aanschouwen. Het zou teveel moeite en ruimte kosten om het hele festival uit te leggen. Zelf heb ik er namelijk 3 volle dagen de tijd voor gehad en nog steeds snap ik de helft niet. Maar in het kort is het een festival waarin wordt gevierd dat de nieuwe yams geoogst kunnen worden en daarmee wordt ook het nieuwe oogstjaar ingeluid. Om dit feest heen spelen vruchtbaarheid en seksualiteit ook een grote rol, dit is vooral te zien aan de schaarsgeklede jonge meiden die met ijzeren enkelbanden tot hun knieën de dagen voorafgaand aan het hoogtepunt van het festival – vandaag – door de stad paraderen. Het hele festival is een uiting van de lokale Yakurr traditie, volgens een Chief Tata nog niet gecommercialiseerd. Toen ik vandaag door de hele stad MTN-vlaggen en podia (MTN is een telecomprovider) zag staan, vroeg ik me af of dat wel helemaal waar is. Maar een uiting van traditie is het!
Toen ik zaterdag bijgekomen was van de dodemansrit, vertrok ik met Ubi naar zijn familiehuis. Daar ontmoette ik verschillende mensen, waaronder twee chiefs, die me alles vertelden over het festival. De betekenis, de verschillende onderdelen, het voedsel en de drank. De mannen zelf hadden ook al behoorlijk veel drank achter hun kiezen en hebben urenlang gesproken. Toen Ubi me, na een uitgebreid fotomoment, eindelijk verloste van de alcohollucht die uit de smoeltjes van de chiefs kwamen, werd ik meegenomen naar een ander familiehuis. Daar kreeg ik eba met bitterleaf soup te eten, wat eigenlijk best goed te doen was. Ik ontmoette de vrouw van mijn supervisor, die de tante van Ubi bleek te zijn. Met haar heb ik de dagen daarna nog veel tijd doorgebracht en ze heeft me met haar mondigheid regelmatig gered uit de handen van de overenthousiaste mannen in de stad.
Zondagochtend werd ik vroeg wakker gebeld door drie verschillende mensen. Alledrie wilden ze me waarschuwen voor Ugep. Een vrouw zei me zelfs dat ik binnen moest blijven en met niemand mocht praten. Ik begon ineens in paniek te raken. Alle leuke momenten die ik de avond daarvoor had gehad, had ik die mezelf ingebeeld? Iedereen was zo vriendelijk en gastvrij geweest. Konden die mensen echt zo gevaarlijk zijn? Het gerucht gaat dat in Ugep regelmatig mensen verdwijnen. Of beter gezegd: in een pot worden gekookt en later worden genuttigd door de lokale bevolking. Kannibalisme kwam inderdaad tot een jaar of 20-30 in de stad voor, maar tegenwoordig houden de Yakurr het bij kippen en koeien. Toen ik door mijn supervisor gerust was gesteld, bleef slechts één blijvende herinnering aan de vroege telefoontjes over: een steeds terugkerende melodie ‘Monsieur Cannibal tututu’. Toch nog een beetje thuis…
Ubi nam me mee naar de katholieke kerk, waar voor de dienst van 10 uur zeker 500 mensen zich verzameld hadden. Natuurlijk moest ik ergens vooraan gaan zitten en mijn witte ik bleef ook voor de pastoor niet ongezien. Ik moest mijn naam op een blaadje schrijven en toen de mis begon werd ik door de pastoor ten overstaan van alle kerkgangers geïntroduceerd met een ‘brief’:
My dearest Inge,
Welcome in our church. I just assume that this is the first time to attend a catholic service in Nigeria. I just want to tell you that this service will be longer than you are used to in your country. We take our time. Please bear with us.
Father
Het misverstand dat ik Ubi’s vrouw was werd gelukkig ook al snel opgelost en een drie uur durende mis volgde, waarin ik menigmaal mijn lach heb moeten inhouden. Er waren vele momenten waarop we mochten lachen, zoals toen de pastoor zei dat het normaal was om jaloers te zijn op ‘the luck of Goodluck’ (de huidige president). Maar een moment dat duidelijk niet grappig bedoeld was, maar hilarisch in mijn ogen was de besproeiing van de congregatie met heilig water. Tientallen mensen kwamen naar het altaar om daar hun zegening te ontvangen, toen de pastoor achter zijn altaar een plantenspuit tevoorschijn haalde en vervolgens iedereen nat begon te spuiten. Ik keek om me heen, maar niemand lachte. Dat bewaar ik voor mijn blog, dacht ik.
Na als een soort celebrity de kerk uit te zijn gekomen (ik heb zeker 150 handen geschud), werd ik in de stad voorgesteld aan allerlei hoogwaardigheidbekleders en ander interessante aanverwanten. Ubi was namelijk in de veronderstelling dat ik onderzoek deed naar het Lebokufestival en interviews wilde met belangrijke mensen uit de stad. Hoewel ik hem meerdere malen duidelijk had proberen te maken dat ik dat echt niet wilde, drong het niet erg tot hem door. Uiteindelijk heb ik het er maar bij gelaten en ben ik terug gekomen met een collectie boeken en artikelen over het festival – ‘for your research!’. Ondertussen proefde ik bij ieder adres waar ik aankwam een ander gerecht en was mijn buik ’s nachts goed van streek. Het Star-biertje dat ik zondagavond dronk zal daar vast geen goed aan hebben gedaan. Maar zoals Sly, een jongen uit Ugep die momenteel nationale service doet in het uiterste noorden van het land, het zegt: ‘Star is the only drink approved by the bible. It’s in the Word!’ Toen ik hem onwetend aankeek, lachte hij: ‘Yes, tell me Inga, how did the three wise men find Jesus? Wasn’t it by following the Star?’
Zondagnacht heb ik liggen vloeken in mijn bed. Mijn hoofd deed pijn van het te grote biertje en ondertussen waren er buiten allemaal jongeren irritant aan het schreeuwen. Bleek geen schreeuwen te zijn, maar het contactmaken met de voorouders. Ik had inderdaad gelezen dat ze daar vroeg in de ochtend mee zouden beginnen. Middernacht vond ik persoonlijk iets te vroeg. Zeker omdat Ubi de volgende ochtend alweer om 7 uur op de stoep zou staan voor de ‘Etangala’: het grootste spektakel van het festival dat om 8 uur zou beginnen. Begon uiteindelijk om 10 uur. Maar alle moeheid en het chagrijn was snel vergeten toen de ‘Etangala’ begon. Het is een tocht van een masker (en een masker is een heel kostuum, niet alleen voor het gezicht) door de straten van Ugep. Jongens, meisjes, mannen en vrouwen rennen om hem heen, gekleed in een doek om hun heupen. Je mag niet te dicht in de buurt van het masker komen en het is de kunst zoveel mogelijk lawaai te maken met je twee houten stokjes om andere mensen bij het masker uit de buurt te houden én om indruk te maken bij het andere geslacht. De stokjes dienen ook als meetlint om gekscherend de heupen en borsten van vrouwen en het lid van de mannen op te meten. Tijdens de ‘Etangala’ komen alle roddels van het dorp op tafel. Als je bijvoorbeeld iets gestolen hebt of overspel gepleegd hebt in het afgelopen jaar, dan wordt je dat nu in je gezicht verteld en wordt het kenbaar voor de hele stad. En zo zijn er nog wel 1001 andere verhalen te vertellen over ‘Etangala’ en het Leboku festival, maar ik raad iedereen aan om er vooral eens een keer een kijkje te gaan nemen in Augustus. Het is een festival vol tradities, vol lachende, dansende en zingende mensen, die besmeurd zijn met wit poeder (ik moest er ook aan geloven). Het gaat over de liefde, over vruchtbaarheid, maar ook over yams en een einde aan de hongerperiode. Het wordt gebruikt om jongeren te informeren over AIDS. Condooms worden om de hals gedragen en uitgedeeld en menig jongeman van Ugep heeft naar mij geroepen: ‘I believe in condoms!’ Maar al met al is het een festival dat niet te vatten is in woorden. Het is luisteren naar de immer vriendelijke mensen in Ugep en kijken naar alles wat er om je heen gebeurd.
Ubi reed me ’s middags terug naar Calabar. De tocht duurde ruim 2 uur. The festival was definitely worth it!
-
17 Augustus 2010 - 06:17
Marino:
Wat een mooi verhaal en met die foto's wordt mijn verbeelding nog bevestigd ook.
Ik ben blij dat je zo geniet van deze kleurrijke mensen. En zij jou zo betrekken bij hun cultuur, hun festiviteiten en hun maaltijden.
Geniet. Ik ben benieuwd naar je volgend avontuur.
xxx -
17 Augustus 2010 - 10:45
Simone:
Hoi Inge
ff een berichtje van mij om je te laten weten dat ik ontzettend geniet van je avonturen. En je daarnaast hartelijk te bedanken voor het heugelijke feit dat ik nu al, sinds dat ik je verhaal gelezen heb, het geweldig nummer van de Monsieur Cannibal in mijn kop heb! ;) Het is dat ik je geen mp3 kan sturen maar anders had ik je hem gemaild als aandenken want ik word er GEK van. Tutututuduuuuuu......
xxx
je Nicht -
17 Augustus 2010 - 11:44
Tante Dini:
Hey Inge
Wat een schòn verhaal om het in zijn Ketsheuvels te zeggen.
Wat een belevenis alweer.
En wat een leuke foto`s.
Nou je hebt niet stil gezeten als ik dat allemaal zo lees, spannend hoor!
Ik kijk weer uit naar je volgende avontuur en Geniet ervan!!!
Liefs Tante Dini -
17 Augustus 2010 - 16:27
Loesje:
inge, wederom weer een prachtig verhaal en ook mooie foto's!! wat een belevenis moet dat zijn geweest!!
geniet er nog van, maar voorzichtig met de biertjes:)
kus -
17 Augustus 2010 - 16:46
Mieke:
Hilarische mensen, die Nigerianen. Ik denk dat het een land is wat ik ooit moet bezoeken...:) Mooi verhaal, chick...Geniet!
Kus -
17 Augustus 2010 - 17:03
Wim:
Hallo Inge,
Dit is wederom een prachtig mystiek verhaal uit Afrika. Waarschijnlijk zullen er nog vele volgen de komende maanden. Het is nu alweer een geweldige ervaring, nog heel veel succes en geniet er met volle teugen van. -
17 Augustus 2010 - 17:21
Ymke:
Haha..lag helemaal dubbel toen ik de wijze praat las over Star bier :-) Die ga ik zeker onthouden! Wat een wereld ervaring heb jij al op zak, dat neemt niemand je zeker af. Geweldige foto's ook! Take care -
18 Augustus 2010 - 09:59
Femke:
Inge!
Wat heerlijk om te lezen allemaal! Voel me toch ook stiekem een beetje in Afrika! Ook hip zo'n ketting met condooms, en tja..beter 5 dan geen hè;) Volgens mij ben je al goed aan het inburgeren en ik kijk echt nu alweer uit naar je volgende verhaal! Blijf genieten!
Liefs, Femke -
19 Augustus 2010 - 09:29
Marijke En Ella:
Leuk dat je een verslag bijhoudt op "waarbenjijnu" !
We zijn hier inmiddels al mee bekend. Zo te lezen, gaat het goed met je en we hopen dat dat zo blijft!
(Ella: denk je nog aan mijn "advies" Inge? (je weet wel, ha ha ha.....)
We zien met spanning uit naar je nieuwe verslag, groetjes vanuit de ASC-bieb in Leiden.
Marijke & Ella -
20 Augustus 2010 - 05:39
Ludi:
Dag Inge
Je schrijft erg leuk!
Is ook spannend om te lezen, schrijversambities mischien?
Keep up the good work!
mvg Ludi
(man van Sylvia, Sylvia dochter van Jan en Mieke Schellekens...;-) -
20 Augustus 2010 - 21:06
Catherina:
Lieve Inge, ik heb het luidop voorgelezen, dan genieten we allebei. Ik zou in je schoenen willen staan, en ja, een reisje naar Nigeria in augustus komt ooit nog aan de beurt... Ik heb veel moeten lachen, ook door de reacties ;)
Hou je goed, mooie foto's!
Liefs.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
