Op z'n Nigeriaans communiceren kun je leren?
Door: Inge
Blijf op de hoogte en volg Inge
22 Augustus 2010 | Nigeria, Calabar
Communicatie is een belangrijk sleutelwoord in mijn onderzoek hier in Calabar. Ik probeer de komende zes maanden beter te begrijpen hoe de mensen in deze stad communiceren over hekserij – daarbij kijk ik naar de nieuwe media (radio, televisie en internet), de oude media (orale vertellingen, herinneringen van vroeger) en onderlinge gesprekken. De afgelopen week heb ik eerste introducerende gesprekken gevoerd met allerlei mensen hier in de stad. De meeste waren oppervlakkig, maar sommige waren erg interessant, zoals die met Chief Emmanuel die economie doceert aan de Universiteit van Calabar. Hij heeft me allerlei adviezen gegeven, waarvan er een aantal erg nuttig waren. Als waarborger van lokale tradities in de regio zag de Chief zeker het belang van dit onderzoek: ‘We don’t understand why innocent looking children are nowadays accused of witchcraft. It used to be only elderly men and women, with experience.’ De vraag is of dat waar is.
Gisterochtend bezocht ik het museum in de stad, waar ik ontdekte dat Mary Slessor, een Schotse missionaris, aan het einde van de 19e eeuw een einde heeft gemaakt aan het vermoorden van tweelingen en hun moeders. In die tijd werden tweelingen in deze regio gezien als het kwaad en zij werden daarom direct na hun geboorte gedood, evenals hun moeder. De baby’s werden vervolgens in potten gestopt en begraven in het bos. Gelukkig heeft de goede Mary Slessor, die hier in de stad nog steeds geëerd wordt, aan deze afschuwelijke praktijken een einde kunnen maken. Maar het beschuldigen van onschuldige kinderen van kwaad of hekserij lijkt dus niet iets te zijn van de laatste decennia, zoals de Chief mij vertelde. In het verleden waren het niet alleen oudere mannen en vrouwen die behekst konden zijn, maar ook kinderen die nauwelijks op zichzelf geademd hadden. De vergelijking met de situatie van nu gaat gedeeltelijk op en het is daarom dat ik nu meer informatie over Mary Slessor en haar missie aan het zoeken en verwerken ben, waarvoor ik volgende week onder andere naar de archieven wil. Verder ben ik nog steeds in een oriënterende fase. Omdat ik heel beschermd word geleefd – ja, word geleefd – ken ik de stad nog maar amper. Ik doe mijn best zelf naar buiten te gaan, de wereld om me heen te ontdekken, maar iedere pas die ik zet wordt nauwlettend in de gaten gehouden. ‘Where are you going? You need to go with someone. Let me call X, he will take you with his car.’ Tegenstribbelen en zeggen dat ik wandelen gewoon leuk vind en op die manier de stad kan leren kennen heeft geen zin: ‘You will be tired if you walk. Let him drop you!’
En dan kom ik weer terug bij de titel van dit stuk: communiceren. Dat wordt hier in Nigeria niet licht genomen en ik heb daar echt wel even aan moeten wennen (en eerlijk gezegd denk ik dat ik er nooit echt aan zal wennen). In mijn telefoon staan inmiddels 25 Nigeriaanse nummers van allemaal mensen die mij ‘their friend’ noemen. Een aantal hiervan beschouw ik ook daadwerkelijk als vriend. Zo is er Idongesit, die mij opgevangen heeft en onder haar vleugels neemt sinds mijn aankomst. En er is Bright, die alles op alles zet om huisvesting voor me te vinden. Dr. Ebong, Mensah en Ubi zijn ieder op hun eigen manier ook onmisbaar voor me in deze stad. Maar dan zijn er nog al die anderen en iedereen wil dat ik bel en als ik niet bel, bellen ze iemand anders, die dan vervolgens weer naar mij belt om te zeggen dat ik wel die en die moet bellen, omdat ik hem niet gebeld heb. Om gek van te worden! Maar telefoneren is hier in Nigeria net zoiets als elkaar onderweg groeten. Ik word regelmatig gebeld door een van mijn ‘vrienden’ en een gemiddeld telefoongesprek gaat dan als volgt:
Ik: Hello?
X: Hello Inga, how are you tonight?
Ik: Yes, I’m doing fine. How are you?
X: Oh I’m doing fine. Ok, have a nice evening, bye!
De gemiddelde Nederlander vraagt zich toch serieus af waar dat gesprek voor nodig was, maar in Nigeria is het gewoon nodig. Zo houden mensen hier contact en dus probeer ik me aan te passen. Hoe moeilijk het ook is, na twee weken zijn er nu momenten dat ik mezelf forceer een van de mensen in mijn lijst te bellen en bovenstaand gesprek te voeren. Ik blijf die gesprekken raar vinden, er klopt iets niet aan.
Op straat communiceert ook iedereen met elkaar. En als blanke dame – en de enige die op straat loopt in Calabar, waar al die andere blanke toeristen zijn is een groot vraagteken – communiceert iedereen met mij, maar vooral over mij. Het is me de afgelopen week al meerdere keren gebeurd dat iemand op me af komt lopen en iets zegt in de trant van: ‘Yes, hello, I saw you this afternoon around 4 o’clock there on Marian street, at that roundabout, remember? You didn’t greet me’. Meestal kijk ik de goede man of vrouw dan verbaasd aan en reageer ik: ‘Oh, that could be. Which street is Marian street?’ Ik moet eerlijk zeggen dat het best vermoeiend is om zo in de gaten gehouden te worden. Als iedere stap die je zet in een stad nauwlettend wordt bijgehouden, dan ga ik me beperkt voelen in mijn gaan en staan. Zeker als sommige van ‘my friends’ spontaan voor mijn deur staan en zonder uitnodiging gesprekken gaan voeren over relaties, sex en trouwen. In tegenstelling tot de vreemde telefoongesprekken, ben ik aan al deze vormen van communicatie nog niet gewend hier in Nigeria.
Waar ik wel gewend aan begin te raken, is de enorme gastvrijheid van de mensen in deze stad. Op iedere hoek van de straat word ik uitgenodigd om deel uit te maken van een gelegenheid. Zo kreeg ik donderdag in het restaurant van mooie kokkin Julie een gratis bord coconut rice ‘to welcome you in our community’ en proefde ik gisteren voor het eerst de befaamde afang bladeren bij een winkelier hier in de straat. De cow skin die ze had klaargemaakt mocht ik ook proberen – daar heb ik voor bedankt. Nog geen tien stappen verder werd ik door een groep oude mannetjes geroepen. Ik moest maar even bij hun komen zitten om de week door te spreken. Met lokale gin en sigaretten bespraken de drie politiemannen, de ambtenaar en de pastoor alles wat zij de dagen daarvoor hadden meegemaakt. ‘We do this every Friday. We don’t discuss the bad things, only the good things. It’s the good things that make you go forward.’ Mij werd een cola aangeboden, nadat duidelijk werd dat lokale gin of dagenoude palmwijn niet aan mij besteed waren, en later kreeg ik nog bananen met nootjes (een snackcombinatie die eigenlijk best lekker is!). Toen het donker werd liep ik naar het hotel – gelukkig was het niet ver weg, anders had ik zeker nog op andere plekken frisdrank en eten aangeboden gekregen. Want over gastvrijheid zou ik een heel blog kunnen schrijven (en misschien doe ik dat nog weleens). Ik heb heerlijke maaltijden voorgeschoteld gekregen bij Dr. Ebong en Idongesit en vandaag heb ik een taxichauffeur zelfs extra geld gegeven omdat hij te weinig vroeg voor de lange rit die we hadden gemaakt (waarbij ik hem van de ene naar de andere plek liet rijden en zijn halve middag in beslag heb genomen met mijn zoektocht naar iets anders dan rijst of gari om te eten).
Nigeria is een gastvrij land. Of althans, de mensen zijn erg gastvrij. Dat ik al mijn haren uit mijn kop trek omdat ik niet tegen de sociale controle – bescherming en constante behoefte aan communiceren – kan, komt enkel en alleen omdat de mate van gastvrijheid in mij niet eens in de buurt komt van die van de mensen hier. En dat komt omdat ik Nederlander ben, en Nederlanders zijn niet gastvrij. Of althans, niet zo gastvrij als Nigerianen.
Er valt nog genoeg te leren…
Gisterochtend bezocht ik het museum in de stad, waar ik ontdekte dat Mary Slessor, een Schotse missionaris, aan het einde van de 19e eeuw een einde heeft gemaakt aan het vermoorden van tweelingen en hun moeders. In die tijd werden tweelingen in deze regio gezien als het kwaad en zij werden daarom direct na hun geboorte gedood, evenals hun moeder. De baby’s werden vervolgens in potten gestopt en begraven in het bos. Gelukkig heeft de goede Mary Slessor, die hier in de stad nog steeds geëerd wordt, aan deze afschuwelijke praktijken een einde kunnen maken. Maar het beschuldigen van onschuldige kinderen van kwaad of hekserij lijkt dus niet iets te zijn van de laatste decennia, zoals de Chief mij vertelde. In het verleden waren het niet alleen oudere mannen en vrouwen die behekst konden zijn, maar ook kinderen die nauwelijks op zichzelf geademd hadden. De vergelijking met de situatie van nu gaat gedeeltelijk op en het is daarom dat ik nu meer informatie over Mary Slessor en haar missie aan het zoeken en verwerken ben, waarvoor ik volgende week onder andere naar de archieven wil. Verder ben ik nog steeds in een oriënterende fase. Omdat ik heel beschermd word geleefd – ja, word geleefd – ken ik de stad nog maar amper. Ik doe mijn best zelf naar buiten te gaan, de wereld om me heen te ontdekken, maar iedere pas die ik zet wordt nauwlettend in de gaten gehouden. ‘Where are you going? You need to go with someone. Let me call X, he will take you with his car.’ Tegenstribbelen en zeggen dat ik wandelen gewoon leuk vind en op die manier de stad kan leren kennen heeft geen zin: ‘You will be tired if you walk. Let him drop you!’
En dan kom ik weer terug bij de titel van dit stuk: communiceren. Dat wordt hier in Nigeria niet licht genomen en ik heb daar echt wel even aan moeten wennen (en eerlijk gezegd denk ik dat ik er nooit echt aan zal wennen). In mijn telefoon staan inmiddels 25 Nigeriaanse nummers van allemaal mensen die mij ‘their friend’ noemen. Een aantal hiervan beschouw ik ook daadwerkelijk als vriend. Zo is er Idongesit, die mij opgevangen heeft en onder haar vleugels neemt sinds mijn aankomst. En er is Bright, die alles op alles zet om huisvesting voor me te vinden. Dr. Ebong, Mensah en Ubi zijn ieder op hun eigen manier ook onmisbaar voor me in deze stad. Maar dan zijn er nog al die anderen en iedereen wil dat ik bel en als ik niet bel, bellen ze iemand anders, die dan vervolgens weer naar mij belt om te zeggen dat ik wel die en die moet bellen, omdat ik hem niet gebeld heb. Om gek van te worden! Maar telefoneren is hier in Nigeria net zoiets als elkaar onderweg groeten. Ik word regelmatig gebeld door een van mijn ‘vrienden’ en een gemiddeld telefoongesprek gaat dan als volgt:
Ik: Hello?
X: Hello Inga, how are you tonight?
Ik: Yes, I’m doing fine. How are you?
X: Oh I’m doing fine. Ok, have a nice evening, bye!
De gemiddelde Nederlander vraagt zich toch serieus af waar dat gesprek voor nodig was, maar in Nigeria is het gewoon nodig. Zo houden mensen hier contact en dus probeer ik me aan te passen. Hoe moeilijk het ook is, na twee weken zijn er nu momenten dat ik mezelf forceer een van de mensen in mijn lijst te bellen en bovenstaand gesprek te voeren. Ik blijf die gesprekken raar vinden, er klopt iets niet aan.
Op straat communiceert ook iedereen met elkaar. En als blanke dame – en de enige die op straat loopt in Calabar, waar al die andere blanke toeristen zijn is een groot vraagteken – communiceert iedereen met mij, maar vooral over mij. Het is me de afgelopen week al meerdere keren gebeurd dat iemand op me af komt lopen en iets zegt in de trant van: ‘Yes, hello, I saw you this afternoon around 4 o’clock there on Marian street, at that roundabout, remember? You didn’t greet me’. Meestal kijk ik de goede man of vrouw dan verbaasd aan en reageer ik: ‘Oh, that could be. Which street is Marian street?’ Ik moet eerlijk zeggen dat het best vermoeiend is om zo in de gaten gehouden te worden. Als iedere stap die je zet in een stad nauwlettend wordt bijgehouden, dan ga ik me beperkt voelen in mijn gaan en staan. Zeker als sommige van ‘my friends’ spontaan voor mijn deur staan en zonder uitnodiging gesprekken gaan voeren over relaties, sex en trouwen. In tegenstelling tot de vreemde telefoongesprekken, ben ik aan al deze vormen van communicatie nog niet gewend hier in Nigeria.
Waar ik wel gewend aan begin te raken, is de enorme gastvrijheid van de mensen in deze stad. Op iedere hoek van de straat word ik uitgenodigd om deel uit te maken van een gelegenheid. Zo kreeg ik donderdag in het restaurant van mooie kokkin Julie een gratis bord coconut rice ‘to welcome you in our community’ en proefde ik gisteren voor het eerst de befaamde afang bladeren bij een winkelier hier in de straat. De cow skin die ze had klaargemaakt mocht ik ook proberen – daar heb ik voor bedankt. Nog geen tien stappen verder werd ik door een groep oude mannetjes geroepen. Ik moest maar even bij hun komen zitten om de week door te spreken. Met lokale gin en sigaretten bespraken de drie politiemannen, de ambtenaar en de pastoor alles wat zij de dagen daarvoor hadden meegemaakt. ‘We do this every Friday. We don’t discuss the bad things, only the good things. It’s the good things that make you go forward.’ Mij werd een cola aangeboden, nadat duidelijk werd dat lokale gin of dagenoude palmwijn niet aan mij besteed waren, en later kreeg ik nog bananen met nootjes (een snackcombinatie die eigenlijk best lekker is!). Toen het donker werd liep ik naar het hotel – gelukkig was het niet ver weg, anders had ik zeker nog op andere plekken frisdrank en eten aangeboden gekregen. Want over gastvrijheid zou ik een heel blog kunnen schrijven (en misschien doe ik dat nog weleens). Ik heb heerlijke maaltijden voorgeschoteld gekregen bij Dr. Ebong en Idongesit en vandaag heb ik een taxichauffeur zelfs extra geld gegeven omdat hij te weinig vroeg voor de lange rit die we hadden gemaakt (waarbij ik hem van de ene naar de andere plek liet rijden en zijn halve middag in beslag heb genomen met mijn zoektocht naar iets anders dan rijst of gari om te eten).
Nigeria is een gastvrij land. Of althans, de mensen zijn erg gastvrij. Dat ik al mijn haren uit mijn kop trek omdat ik niet tegen de sociale controle – bescherming en constante behoefte aan communiceren – kan, komt enkel en alleen omdat de mate van gastvrijheid in mij niet eens in de buurt komt van die van de mensen hier. En dat komt omdat ik Nederlander ben, en Nederlanders zijn niet gastvrij. Of althans, niet zo gastvrij als Nigerianen.
Er valt nog genoeg te leren…
-
22 Augustus 2010 - 11:43
Mutti:
Ja ja Inge je bent natuurlijk ook wel een heel opvallende verschijning daar tussen al die donkere mensen en dus ook niet moeilijk om te volgen.
Eigenlijk lijkt het ook wel een beetje op "de Kets" daar, "alles gaat als een lopend vuurtje"
Eigenlijk zou je er aan gewend moeten zijn ware het niet dat je al 5 jaar, in voor het grootste gedeelte, in Leiden woont.
En ze zijn natuurlijk reuze nieuwsgierig naar wat jij komt doen daar
en wat je plannen zijn.
Kun je ze ook niet kwalijk nemen natuurlijk.
Nou meid heel veel sterkte ermee ik denk dat je over een half jaar er misschien wel aan gewend bent en als je dan terug bent dat je het nog gaat missen :)
(ik denk het niet) :b
Dikke kus Mutti -
22 Augustus 2010 - 11:55
Marissa:
Chick, wat een grappig verhaal heb je weer geschreven :) Die telefoongesprekken! Whaha gestoord ik zou ook wel ff nodig hebben om daaraan te wennen. En helemaal aan die te pas en te onpas langskomende mensen. Dat is aan ongastvrij Nederland toch niet echt besteed :P
Wel echt leuk dat de mensen je met hun gastvrijheid goed doen thuisvoelen in de stad. Geniet ervan! Spreek je gauw.
Kus Maris -
22 Augustus 2010 - 14:23
Anne De Graaff:
Hey lieve Sista Inga!
Eerst een inhaal-reactie op je blog berichtje Ugep. Wat grappig! Dat Yam Festival wordt geloof ik ook in Togo gevierd. Maar wel op een ander moment? Naja.. ik hoorde een vriendinnetje uit Togo daar een keer over, en ook zij vertelde over het seksuele aandeel op het festival ;-)
Ook de bescherming klinkt niet heel onbekend. Ik denk dat je maar vooral veel - veel! - geduld moet hebben. Jouw omgeving moet er ook aan wennen natuurlijk dat je van jezelf zo.. ehm.. vrij(?) bent.
Je verhalen klinken prachtig! Jeetje, zou echt even om de hoek willen kijken!
Heel veel plezier! En fijn dat je al het een en ander hebt kunnen doen voor je research!
xx Liefs! -
22 Augustus 2010 - 15:47
Tante Dini:
Hey Inge
Nou het is weer een indrukwekkende week geweest als ik het zo lees.
En ik kan me voorstellen dat het niet leuk is als ze je zo in de gaten houden.
Nou Inge meid ik vind het Klasse wat je allemaal doet!
Succes verders en het gaat je goed.
xxx Tante Dini
-
22 Augustus 2010 - 17:30
Gerard Pulles:
hoi inge.
hier een berichtje uit
Kaatsheuvel.ik heb je reisverslagen met plezier gelezen.ik denk dat het een heel andere beleving is dan de vorige reizen.alleen al het feit dat je geen anderen blanken mensen tegen komt in zo'n grote stad is heel opmerkelijk.dat je van de sociale controle moe wordt kan ik wel begrijpen.ik hoop dat je gauw een eigen woonruimte vind dan krijg je in dat opzicht wat meer rust.verder hoop ik dat het je goed gaat in alle opzichten en de groetjes van allen Pullestijnen.gerard -
22 Augustus 2010 - 18:18
Fran:
Heeey Inge!!
Wat een geweldige blog weer! Genoten van het lezen. Die gastvrijheid en sociale controle zal inderdaad wel wennen zijn! Maar het zorgt er wel voor dat je snel mensen leert kennen ;)
En als dan de enige verplichting die telefoongesprekken voeren is hahahah!!!
Heerlijk!
Geniet er van he!
Groetjes,
Francis -
22 Augustus 2010 - 19:09
Femke:
Inge!
Dat klinkt allemaal nog wel wat anders dan alleen nageroepen worden als blanke...spionage is daar blijkbaar aan de orde van de dag;) Vind het knap dat je er zo goed mee omgaat, althans dat hoop ik uit je verhaal te kunnen opmaken. En af en toe een irritatiemomentje mag best toch?! Heel veel succes nog met acclimatiseren en inburgeren!! In Leiden gaat alels zo zijn gangetje en geniet ik stiekem nog van mijn laatste weekjes vakantie:)
Blijf genieten! Kus Fem -
22 Augustus 2010 - 20:18
Marijke:
calabar klinkt een hoop kleiner dan accra of dar. heb je uiteindelijk nog een plek gevonden om iets anders dan rijst te eten? Iig leuk om al je verhalen weer te lezen! xx -
23 Augustus 2010 - 19:58
Mieke:
Nice, Inga! Komt vast wel goed met die sociale controle als het nieuwtje ervan af is en de hele stad je 'kent' ;) Je bent gewoon een bezienswaardigheid...
Kus!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
