Alle gekheid op een stokje
Door: Inge
Blijf op de hoogte en volg Inge
22 Oktober 2010 | Nigeria, Calabar
Misschien bestaat hekserij wel, dacht ik toen ik gisteren een Nigeriaanse man zijn Maltezer Leeuwtje zag uitlaten op de weg naar de Universiteit. Het was een vreemd gezicht, zo’n donkere man met een spierwit beestje aan de lijn. Honden zijn in Nigeria, en in een groot deel van dit continent, nou niet echt huisdieren en als je al een hond in huis hebt, is hij daar vaak om te waken over je familie. Als je mij de dag daarvoor had gezegd dat Nigerianen hun honden uitlaten, was ik waarschijnlijk keihard gaan lachen en had ik gedacht dat je niet goed bij je hoofd was. Maar ik had ze gezien, die man en zijn beestje. En dat deed me beseffen dat je slechts één keer iets, hoe bizar ook, hoeft te hebben gezien om het te geloven. En zo werkt het wellicht ook wel met hekserij. Misschien zijn wij, die niet geloven in heksen, wel niet goed bij ons hoofd.
Ik vond mezelf vrij gestoord toen ik dinsdagavond besloot weer naar My Father My Father church te gaan en de mensen op mijn compound verklaarden me compleet voor gek. Maar mijn onderzoek vraagt om bezoeken aan deze kerk, aangezien de leidende profeet in bijna elke zin refereert aan hekserij. Bijzonder daarbij is het om te weten dat hij daarbij vooral focust op families en geboortedorpen. Dat is waar volgens hem de hekserij voornamelijk vandaan komt. Altaren (voor het aanbidden van traditionele goden) in familiehuizen in de geboortedorpen buiten Calabar weerhouden je van spirituele, financiële en persoonlijke groei. Of het is je vader, je moeder of je echtgenoot. Maar zoek hekserij vooral dichtbij huis. Letterlijk.
Dinsdagavond was deliverance night in de kerk en daar hoopte ik op een ‘uitdrijving’ van een heks. Maar in plaats daarvan was de avond er een waar Derek Ogilvie en Char nog wat van kunnen leren. De profeet nam ongeveer 10 mensen uit de zaal ‘onder handen’. Hij voorspelde hun nabije toekomst en noemde telefoonnummer na telefoonnummer op van mensen die de desbetreffende persoon tegenwerkten of zouden kunnen helpen. Een vrouw werd verteld dat haar man vreemdging: ‘A witch took over your husband, but don’t worry, next week Saturday they will have a motor accident and one of them will be seriously injured, either your unfaithful husband or that witch!’ Een andere vrouw werd voorspeld dat in november 3 mannen om haar hand zouden komen vragen, maar omdat te laten gebeuren, moest ze naar buiten rennen om 3 stenen van de straat te halen. Bij terugkomst werd haar gevraagd de stenen een voor een in haar mond te stoppen, waarna ze ze in een plastic zakje mee naar huis kreeg. Ik kreeg flashbacks naar de discussies die ik met mijn gastzusjes had over charms (stenen, sieraden, foto’s en andere zaken die behekst zijn om een bepaald doel te bereiken – bijvoorbeeld een man voor je te winnen) en moest concluderen dat dit toch wel erg leek op wat ik heb gehoord over traditionele genezers, maar nu was het in de naam van God en streed men juist tegen die tradities. Verwarrend. Heksen en altaren in familiehuizen werden spiritueel vernietigd door luide kreten als ‘Expire by fire!’. Het is vrij intimiderend, ontzettend interessant en bovenal vermoeiend. Ik doe namelijk aan ‘participant observation’ wat inhoudt dat ik aan alles meedoe. Ook wanneer iedereen in tongen aan het bidden is. Eerder hield ik dan altijd mijn mond, maar veel pastors gaven daarop kritiek, waardoor ik nu per kerkdienst gemiddeld 100 ‘Onze Vaders’ scandeer en daarmee mensen hier in de waan laat dat ik in een goddelijke taal spreek. Nederlands is best wel heilig, toch?
Onnodig te zeggen dat ik na zo’n dienst doodop ben en zoveel indrukken heb dat ik er vaak een hele avond met vrienden of de mensen op de compound over napraat. Die gesprekken leveren dan ook weer heel veel informatie op en daarom ben ik momenteel een beetje dol van ideeën en zelfbedachte theorieën die ik tot vervelens toe bespreek met eenieder die ernaar wil luisteren. Zo had ik vanmiddag op de Faculty of Arts een goed gesprek (van 5 uur) met een docent literatuurwetenschap, die me voorstelde aan alle professoren en docenten op de faculteit door me mee te sleuren naar de ‘Senior Staff Club’: daar waar de oude (en jonge) mannelijke professoren op vrijdagmiddag verzamelen en bier drinken. Zij hebben me op hun beurt weer allerlei tips gegeven over mensen die ik moet spreken en kerken die ik moet bezoeken. Mijn telefoon is weer 10 nummers rijker en ik zou wel 6 jaar onderzoek kunnen doen…
Er zijn momenten dat ik het gevoel heb dat ik veel te weinig doe voor mijn onderzoek. Maar goed, ik heb dan ook geen idee wat onderzoek doen eigenlijk inhoudt. Ik doe maar wat. Althans, zo voelt het. Ik hang rond, praat hier en daar met mensen en meestal zie ik wel wat de dag me brengt. Het voelt niet gestructureerd en ik hou van structuur. Interviews en gesprekken ontstaan vaak spontaan en de meeste informatie haal ik ‘van de straat’ en in de kerk. Soms zou ik willen dat ik een makkelijker onderwerp had gekozen – de invloed van toerismeprogramma’s van de staat op de gewone man in Calabar bijvoorbeeld – maar ik besef me ook dat mijn passie voor het mysterie ‘hekserij’ me 24 uur per dag bezighoudt. Dus hoewel het voelt alsof ik te weinig uitvoer, reizen gedachten aan mijn onderzoek continu met me mee. En niet alleen gedachten…
Afgelopen weekend ging ik voor een paar dagen naar Ikom, in het noorden van deze staat. Het was een vier uur durende trip over onwijs slechte wegen en ik had veel pijn aan mijn kont, maar het was het allemaal waard. Wat heerlijk om eens uit Calabar weg te zijn. Begrijp me niet verkeerd, ik heb het goed naar mijn zin hier, maar ik kon niet wachten om meer van Nigeria te zien. Een hotel met een klein zwembad lonkte, evenals de ondergrondse dansclub en de bamboo bar. Twee dagen tijd voor mezelf, dacht ik. Maar toen ik in Ikom aankwam, werd al snel duidelijk dat mijn onderzoek me gevolgd was. Helen Ukpabio, de hoofdrolspeelster in de kindhekscrisis (volgens de BBC-documentaire, niet volgens mij), sliep die nacht onder hetzelfde dak. Als een groupie hing ik in de hotelbar rond, wachtend op mevrouw Ukpabio, hopend dat ik haar kon spreken. Maar hoe graag ik ook een ‘spontane’ ontmoeting had geregeld, Helen wist zich goed te verbergen. Het was tijd om te gaan doen waarvoor ik kwam: de stress van me af dansen in de club van het hotel. Niet dus. Helen Ukpabio had het hotel een groot bedrag betaald om die avond haar deuren niet te openen. Daarop volgde een heftige discussie onder de teleurgestelde jongeren over collectegeld dat besteed werd aan de verkeerde dingen, zoals het sluiten van deze dansgelegenheid of de investeringen in haar megavilla in Calabar. Een club betalen om niet te openen – ja, dat is pas gek.
En zo ging ik dus niet dansen, maar weer spreken over mijn onderzoek. Mijn fascinatie met Helen Ukpabio moest worden uitgelegd en dat leidde tot gesprekken over hekserij, maar in combinatie met wat biertjes gingen de gesprekken ook al snel over allerlei wereldse zaken, zoals de liefde, vriendschappen en het leven. Overigens allemaal sterk verbonden met hekserij. Mijn weekend in Ikom werd zo een uitbreiding van mijn onderzoek. Nog meer verhalen, nog meer ideeën, nog meer eigen theorieën. De laatste theorie van mijn hand luidt dat alle mensen op aarde gek zijn, waarin ze ook geloven. Omdat het al mijn theorieën samenvat, sluit ik deze blog af met een quote van mijn favoriete schrijfster en bron van inspiratie, de Nigeriaanse Chimamanda Ngozi Adichie. Want wat we niet kunnen beredeneren, vatten we te snel op als gek.
“I don't think that magic is much different from believing in a Christian god. I mean, if magic is unreasonable, then so is faith in a Christian god, because you can't see either.”
Ik vond mezelf vrij gestoord toen ik dinsdagavond besloot weer naar My Father My Father church te gaan en de mensen op mijn compound verklaarden me compleet voor gek. Maar mijn onderzoek vraagt om bezoeken aan deze kerk, aangezien de leidende profeet in bijna elke zin refereert aan hekserij. Bijzonder daarbij is het om te weten dat hij daarbij vooral focust op families en geboortedorpen. Dat is waar volgens hem de hekserij voornamelijk vandaan komt. Altaren (voor het aanbidden van traditionele goden) in familiehuizen in de geboortedorpen buiten Calabar weerhouden je van spirituele, financiële en persoonlijke groei. Of het is je vader, je moeder of je echtgenoot. Maar zoek hekserij vooral dichtbij huis. Letterlijk.
Dinsdagavond was deliverance night in de kerk en daar hoopte ik op een ‘uitdrijving’ van een heks. Maar in plaats daarvan was de avond er een waar Derek Ogilvie en Char nog wat van kunnen leren. De profeet nam ongeveer 10 mensen uit de zaal ‘onder handen’. Hij voorspelde hun nabije toekomst en noemde telefoonnummer na telefoonnummer op van mensen die de desbetreffende persoon tegenwerkten of zouden kunnen helpen. Een vrouw werd verteld dat haar man vreemdging: ‘A witch took over your husband, but don’t worry, next week Saturday they will have a motor accident and one of them will be seriously injured, either your unfaithful husband or that witch!’ Een andere vrouw werd voorspeld dat in november 3 mannen om haar hand zouden komen vragen, maar omdat te laten gebeuren, moest ze naar buiten rennen om 3 stenen van de straat te halen. Bij terugkomst werd haar gevraagd de stenen een voor een in haar mond te stoppen, waarna ze ze in een plastic zakje mee naar huis kreeg. Ik kreeg flashbacks naar de discussies die ik met mijn gastzusjes had over charms (stenen, sieraden, foto’s en andere zaken die behekst zijn om een bepaald doel te bereiken – bijvoorbeeld een man voor je te winnen) en moest concluderen dat dit toch wel erg leek op wat ik heb gehoord over traditionele genezers, maar nu was het in de naam van God en streed men juist tegen die tradities. Verwarrend. Heksen en altaren in familiehuizen werden spiritueel vernietigd door luide kreten als ‘Expire by fire!’. Het is vrij intimiderend, ontzettend interessant en bovenal vermoeiend. Ik doe namelijk aan ‘participant observation’ wat inhoudt dat ik aan alles meedoe. Ook wanneer iedereen in tongen aan het bidden is. Eerder hield ik dan altijd mijn mond, maar veel pastors gaven daarop kritiek, waardoor ik nu per kerkdienst gemiddeld 100 ‘Onze Vaders’ scandeer en daarmee mensen hier in de waan laat dat ik in een goddelijke taal spreek. Nederlands is best wel heilig, toch?
Onnodig te zeggen dat ik na zo’n dienst doodop ben en zoveel indrukken heb dat ik er vaak een hele avond met vrienden of de mensen op de compound over napraat. Die gesprekken leveren dan ook weer heel veel informatie op en daarom ben ik momenteel een beetje dol van ideeën en zelfbedachte theorieën die ik tot vervelens toe bespreek met eenieder die ernaar wil luisteren. Zo had ik vanmiddag op de Faculty of Arts een goed gesprek (van 5 uur) met een docent literatuurwetenschap, die me voorstelde aan alle professoren en docenten op de faculteit door me mee te sleuren naar de ‘Senior Staff Club’: daar waar de oude (en jonge) mannelijke professoren op vrijdagmiddag verzamelen en bier drinken. Zij hebben me op hun beurt weer allerlei tips gegeven over mensen die ik moet spreken en kerken die ik moet bezoeken. Mijn telefoon is weer 10 nummers rijker en ik zou wel 6 jaar onderzoek kunnen doen…
Er zijn momenten dat ik het gevoel heb dat ik veel te weinig doe voor mijn onderzoek. Maar goed, ik heb dan ook geen idee wat onderzoek doen eigenlijk inhoudt. Ik doe maar wat. Althans, zo voelt het. Ik hang rond, praat hier en daar met mensen en meestal zie ik wel wat de dag me brengt. Het voelt niet gestructureerd en ik hou van structuur. Interviews en gesprekken ontstaan vaak spontaan en de meeste informatie haal ik ‘van de straat’ en in de kerk. Soms zou ik willen dat ik een makkelijker onderwerp had gekozen – de invloed van toerismeprogramma’s van de staat op de gewone man in Calabar bijvoorbeeld – maar ik besef me ook dat mijn passie voor het mysterie ‘hekserij’ me 24 uur per dag bezighoudt. Dus hoewel het voelt alsof ik te weinig uitvoer, reizen gedachten aan mijn onderzoek continu met me mee. En niet alleen gedachten…
Afgelopen weekend ging ik voor een paar dagen naar Ikom, in het noorden van deze staat. Het was een vier uur durende trip over onwijs slechte wegen en ik had veel pijn aan mijn kont, maar het was het allemaal waard. Wat heerlijk om eens uit Calabar weg te zijn. Begrijp me niet verkeerd, ik heb het goed naar mijn zin hier, maar ik kon niet wachten om meer van Nigeria te zien. Een hotel met een klein zwembad lonkte, evenals de ondergrondse dansclub en de bamboo bar. Twee dagen tijd voor mezelf, dacht ik. Maar toen ik in Ikom aankwam, werd al snel duidelijk dat mijn onderzoek me gevolgd was. Helen Ukpabio, de hoofdrolspeelster in de kindhekscrisis (volgens de BBC-documentaire, niet volgens mij), sliep die nacht onder hetzelfde dak. Als een groupie hing ik in de hotelbar rond, wachtend op mevrouw Ukpabio, hopend dat ik haar kon spreken. Maar hoe graag ik ook een ‘spontane’ ontmoeting had geregeld, Helen wist zich goed te verbergen. Het was tijd om te gaan doen waarvoor ik kwam: de stress van me af dansen in de club van het hotel. Niet dus. Helen Ukpabio had het hotel een groot bedrag betaald om die avond haar deuren niet te openen. Daarop volgde een heftige discussie onder de teleurgestelde jongeren over collectegeld dat besteed werd aan de verkeerde dingen, zoals het sluiten van deze dansgelegenheid of de investeringen in haar megavilla in Calabar. Een club betalen om niet te openen – ja, dat is pas gek.
En zo ging ik dus niet dansen, maar weer spreken over mijn onderzoek. Mijn fascinatie met Helen Ukpabio moest worden uitgelegd en dat leidde tot gesprekken over hekserij, maar in combinatie met wat biertjes gingen de gesprekken ook al snel over allerlei wereldse zaken, zoals de liefde, vriendschappen en het leven. Overigens allemaal sterk verbonden met hekserij. Mijn weekend in Ikom werd zo een uitbreiding van mijn onderzoek. Nog meer verhalen, nog meer ideeën, nog meer eigen theorieën. De laatste theorie van mijn hand luidt dat alle mensen op aarde gek zijn, waarin ze ook geloven. Omdat het al mijn theorieën samenvat, sluit ik deze blog af met een quote van mijn favoriete schrijfster en bron van inspiratie, de Nigeriaanse Chimamanda Ngozi Adichie. Want wat we niet kunnen beredeneren, vatten we te snel op als gek.
“I don't think that magic is much different from believing in a Christian god. I mean, if magic is unreasonable, then so is faith in a Christian god, because you can't see either.”
-
22 Oktober 2010 - 20:40
Ome Jan:
Hoi Inge ,wat een belevenissen in Nigeria ,je zal wel heilig verklaard worden zeker als je wel 100 Onze Vaders bid achter elkaar .
Zal ik bij Pastoor Groos eens informeren of dat hij geen baantje voor je heeft als voorbidster
(jou kunnen we tenminste verstaan bij de Pastoor is dat niet altijd het geval)
Inge veel succes met je studie en de groeten van Ome Jan en Tante Dini -
22 Oktober 2010 - 20:53
Loesje:
Inge ik lig helemaal in een deuk nu in jou daar in die kerk voor me zie terwijl je om het hardst onze vader aan het prevelen bent:) volgens mij kan je straks een compleet boek schrijven over hekserij!!
Zorg dat je blijft genieten, pas goed op jezelf maar vooral heel veel plezier en succes daar!!
liefs -
22 Oktober 2010 - 22:02
Anne De Graaff:
Inge Inge Inge toch.. Ik denk dat het idee van onderzoek doen is, dat je zóveel data hebt dat je thuis helemaal gek wordt van de hoeveelheid. En volgens mij is dat precies wat jij nu aan het doen bent en zal dat dus zéker weten goed komen!
Ik heb nu stress voor tentamens en het is fijn om dan even te lezen over een totaal andere situatie. Ik vind het mooi hoe je alles nu ineens relatief bekijkt. Wat is nou waar? En wat is nou gekte?
Blijf veel schrijven! Ik ben super benieuwd!
En als je dan toch 6 jaar onderzoek gaat doen.. ach.. mag ik bij je solliciteren? :-)
Dikke kus!
PS: Jeetje, wat een onsamenhangend verhaal van mezelf. Sorry.. ik kom net met m'n neus uit de boeken! Haha! -
23 Oktober 2010 - 02:03
Ymke:
Volgens mij krijg je zoveel informatie op je af, dat het af en toe lijkt alsof je de draad kwijt bent.. maar zoals jij het neer zet in al je verhalen op deze website, is het voor ons wel steeds duidelijker te begrijpen en komt er steeds meer een samenhang. Ik heb respect voor je hoe je dit allemaal aanpakt, en weet zeker dat je straks je onderzoek met succes afrond! Good luck, en ook vanuit China blijven we je volgen! XX -
23 Oktober 2010 - 08:15
Martijn:
Als ik dat zo lees, bedrijven ze in die My Father My Father Church eerder een voorchristelijke godsdienst, overgoten met een flinterdun Christelijk sausje. Ik vind je verhalen fascinerend! Je laat echt een plek tot leven komen waar veel mensen ontzettend weinig over weten.
Succes! -
23 Oktober 2010 - 10:21
Dorothee:
Hoi Inge,
je verhalen gaan maar door... ik hang aan je lippen! Fascinerend, en tegelijk ook verwarrend lijkt me. De theorie dat alle mensen gek zijn is misschien wel niet zo´n verkeerde! Alleen de mate van gekte verschilt wel wat... `Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg` hebben we hier in Nederland niet voor niets als uitspraak. De grote gemene deler wordt als `normaal` beschouwd, maar iedereen wijkt daar in zekere zin ook wel van af. Dus: iedereen is een beetje gek!
Het is vermakelijk om te lezen dat jij inmiddels binnen een paar maanden ook gezwicht bent voor talloze 'Onze-Vaders'. Als je in een cultuur geboren bent en je weet niet anders is het dus logisch dat je erin mee gaat...
Deze week stond er in de VK een artikel van Marcia Luyten, journaliste in Uganda. Zij zegt over het leren kennen van Afrika en de mentaliteit daar: "Ga eens een maand onder een mangoboom zitten", om zo te ervaren wat Afrika is en wat het nodig heeft (in het kader van ontwikkelingshulp).
Jij doet dus precies het goede: ga een paar maanden in een kerk zitten en ervaar Afrika.
(Hoe je dat uiteindelijk vorm gaat geven in een eindwerkstuk vind ik reuze spannend!!!)
Een goede week weer! Morgen is het zondag, ik zal aan je denken! Amen!
Groeten van Dorothee -
23 Oktober 2010 - 14:08
Bruno:
Fántastisch :)! Wat een verhalen. Speaking in tongues in een Nigeriaanse kerk: dat zijn de verhalen die je de rest van je leven bij gaan blijven. Het mooie van de realiteit is toch juist dat ze altijd ingewikkelder is en rijker dan wij het kunnen samenvatten. Maar volgens mij weet je heel goed uit die wanorde van belevenissen over te brengen wat de kern is: keep up the good work! -
23 Oktober 2010 - 18:52
Mirjam N.:
wat een verhalen allemaal! Ik kan me goed voorstellen hoe dat ongestructureerde voor je voelt, ik hou ook van structuur. Maar nou juist in Afrika heb ik geleerd daar beter mee om te gaan, en bij de dag te leven. (al past dat toch niet zo goed in de nederlandse samenleving, waar deadline toch echt deadline is).
Ik hoop dat je een beetje vat kunt krijgen op alle ideeen die op je af komen en op tijd tot afbakening komt! Het klint in ieder geval als een bijzondere, inspiratievolle tijd die je nu meemaakt! Heel veel succes met je onderzoek!
Liefs! Mirjam -
23 Oktober 2010 - 21:09
Marino:
Hey schat,
Velen zijn me al voor geweest om je te vertellen hoe fascinerend je verhalen zijn. Ik geniet van je betrokkenheid bij het onderwerp, je compassie met de slachtoffers èn van je schrijfstijl.
Begin aan een nieuwe week, met nieuwe belevenissen en ervaringen.
Zij vormen weer vanzelf een nieuw verhaal.........
xxx Vati -
24 Oktober 2010 - 01:09
Mutti:
Ik sluit me volledig bij de vorige schrijver aan
We spreken elkaar weer snel via skype
dikke kus je mutti -
24 Oktober 2010 - 20:16
Femke:
Hi Lief heksje van me!
Hoe is het inmiddels? Heb je alweer bijna een nieuw verhaal voor ons in petto? Ik kan niet wachten! Bijzondere taferelen in de kerk en wat komt het Nederlands je dan goed van pas...haha..gewoon goed gebruik van maken! Maar wat een flauwekul dat je niks aan je onderzoek doet, volgens mij ben jij een van de beste observerende participanten die ik ken! En wie weet...een PhD'tje hier of daar kan altijd nog toch? Kan je nog twee jaartjes uitlopen ook;) Geniet eerst nog maar even van je master onderzoek, hopelijk doe ik dat over een aantal maanden ook!
Mail je snel weer,
Liefs, een van de vele gekkies! -
25 Oktober 2010 - 10:16
Mieke:
Chick!
Wat leuk om foto's te zien :D Verder snap ik wel wat je bedoelt met dat je geen idee hebt hoe je onderzoek moet doen...Ik moet ook bezig over drie weken en: geen idee! Hoop dat ik je deze week even tref op Skype, kunnen we bijkletsen. Succes!
Kus -
26 Oktober 2010 - 20:14
Gerard Pulles:
Hoi Inge
Weer een prachtig verhaal.
Ik lees ze met bewondering.
Wel moeilijk om zo onderzoek te moeten doen denk ik, maar het komt best wel goed.Houdt moet en tot het volgende verhaal.
Gr.uit Kaatsheuvel
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
